Çoğumuz hasta olunca bile doktora görünmeyi istemeyiz. Fırsat mı bulamayız işlerimizin arasında, yoksa muayene olduğumuzda kötü bir şey duymaktan mı korkarız kim bilir.

Ama çoğunluğun aksine sevdiğim bir özelliğim var: Sağlık konusunda hassasım. Koruyucu ve önleyici tedbirlere dikkat ederim. Rutinde kontrollerimi yaptırırım. Eğer yapmak gereken bir şey varsa yapmaya özen gösteririm. Doktorumun bir tavsiyesi olursa da muhakkak sözlerine ve uyarılarına kulak veririm.

Bir süredir kendime hatırlatmalar ve notlar şeklinde sağlık notları tutuyordum. Diyebilirim ki çalışkan bir ğrencinin notları bunlar. Hem daha derli toplu olmaları hem de sizlere de hatırlatma olması bakımından blogda yer almalarını istedim. Başlıyorum:

• Muayene & Tarama
  • D vitamini eksikliği halsiz hissetmeye ve birçok rahatsızlığa sebebiyet verebilmekte. Hatta kilo vermede zorlanıyorsanız sebebi D vitamini eksikliği bile olabilir. Kan tahlilinizde D vitamininizi ölçtürmeyi unutmayın. Eksikse muhakkak takviye alın.
  • B12 vitamininizi de kontrol ettirin. Vücut ağrıları, halsizlik, unutkanlık… daha neler nelere sebep olabiliyor.
  • Tiroid fonksiyon anomalilerinin erken tanısı amacıyla 35 yaşın üzerindeki tüm erişkinlere beş yılda bir TSH bakılması önerilmektedir. *
  • 18 yaşından büyük yetişkinlerde başvuru sebebinden bağımsız olarak hipertansiyon tanısının erken tespiti ve kardiyovasküler olayların önlenmesi amaçlı yılda en az bir kez arteriyel kan basıncı ölçülmesi önerilmektedir.*
  • Diş hekimi muayenesini senede bir kez yaptırmalıyız.
  • Kadınlar için
    • Kadınlar arasında en sık rastlanan kanser türü, meme kanseridir. Erken tanı hayat kurtarır. 40 yaş altı kadınlarda senede bir kez muayene ve meme ultrasonu, 40 yaş üstü kadınlarda ise bunlara ek mammografi tavsiye edilmektedir.
    • Servikal smear tarama aralıklarının 21-29 yaş aralığında 3 yılda bir olması yeterlidir. 30-65 yaş arasında ise Pap smear tek başına yapılıyorsa yine 3 yılda bir, HPV testi ile birlikte yapılıyorsa 5 yılda bir tarama yapılması yeterlidir. HPV testi ile birlikte Pap smear taraması kansere karşı korunmada daha duyarlıdır. (Kaynak: Türk Jinekolojik Onkoloji Derneği)
    • Kemik dansitometri (DEXA) ile osteoporoz taraması 65 yaş ve üzeri her kadına ve daha genç olup spontan kırık gelişme riski artmış olan kadınlara önerilmektedir.
  • Erkekler için,
    • Prostat kanserinden korunmak için 50 yaşından sonra senede bir kez muayene olmak tavsiye edilmektedir.
• Takviyeler
  • Takviyelerden ziyade sağlıklı ve dengeli beslenerek mikro ve makro besinleri, mineralleri, vitaminleri gıdalardan almaya çalışmalıyız. Takviyeleri bolca kullanmak böbreklerimizi yorar ve bize yarardan çok zarar verebilir.
  • D vitaminini eğer eksikse mecburen takviye olarak almalıyız. Özellikle 65 yaş üstü kişilerde ve gebelikte D vitamini eksikliği önemli.
  • Omega 3‘ü vücudumuz üretemiyor ve bu yağı gıdalardan almak zorundayız. Besin kaynağı balıklar ve kuru yemişler, özellikle de ceviz. Omega 3 bizi kalp hastalıklarından, kanserden korumada oldukça etkili. Eğer yeterince Omega 3 alamadığınızı düşünüyorsanız takviye olarak alabilirsiniz. Satın alırken EPA/DHA oranının 3/2 ve katları olmasına ve bir kapsüldeki miktarının yaklaşık 1000 mg olmasına dikkat edin.
• Aşılar
  • Hepatite karşı doğal antikorlu musunuz yoksa aşı mı yaptırmanız gerekiyor? Kan vererek öncelikle durumunuzu öğrenin. Eğer korunmuyorsanız aşı olun. Aile Sağlığı Merkezi’nde baktırabilir ve aşı olabilirsiniz: 3 doz.
  • Tetanoz virüsü herhangi bir şekilde bulaşabilir. Belki paslı bir şeyden belki de bir gülün dikeninden. Rilke bu şekilde hayatını kaybetmiş maalesef. Tetanoz aşısını yaptırmak için bir şey olmasını beklemeyin. Birkaç doz yapıldığında ömür boyu korunabilmektesiniz. Aile Sağlığı Merkezi’nde ilk dozunuzu yaptırın ve aşı kartınızı saklayın.
  • Rahim ağzı kanseri aşısını hekimler tavsiye ediyor. Ne kadar genç yaptırırsanız o denli koruyuculuğu artıyor. Bu aşı da 3 doz yaptırılıyor. Bu arada bu aşı artık erkeklere de tavsiye ediliyor.
• Tavsiyeler
  • Fizik Tedavi
    • Her daim zarif hareketler! Uyandığımızda yataktan fırlamak değil de örneğin, uyanıp bir iki saniye bekleyip, birkaç saniyede kalkmak. Herhangi bir şeyi açarken, kaldırırken gücümüzü ayarlamak mümkünse tek elimizi değil iki elimizi kullanmak. Prensip olarak gücü paylaştırmak, bölmek ve herhangi bir uzvumuza yüklenmemek, özellikle de bir anda.
    • Normalde haftanın üç günü spor-egzersiz yapmamız tavsiye ediliyor. Üç yapamazsak en azından haftada iki gün. Ama eğer ikiyi de yapamıyorsak haftada bir kez spor yapmayı doktorlar tavsiye etmiyor. Kaslarımızın daha fazla zorlandığını söylüyorlar. Bu durumda hiç yapmamak bir kere yapmaktan daha iyi.
    • Bel ağrıları için beli sıcak tutmak iyi geliyor. Eskilerden gördüğümüz gibi bele bir kuşak bağlamak sıcak tutmak için iyi bir fikir olabilir.
    • Omuz, sırt, boyun ağrılarında sıcak su torbası ile ağrıyan yerimizi gevşetmeyi deneyebiliriz.
  • KBB
    • Kulaklıkla müzik dinlerken tek kulağımızı açıkta bırakmamız tavsiye ediliyor. En azından uzun süre boyunca dinleyeceksek buna dikkat edilebilir.
    • Çocuklara kitap okurken sesimizi değiştirmemiz ses tellerimize çok zarar veriyormuş. Bu nedenle okumalarımızı yaparken farklı sesler kullanmaya çalışmayalım.
    • Boğazında akıntı olanlar için bir bardak suya silme çay kaşığı karbonatla gargara çokça tavsiye ediliyor. Hem boğazda gargara, hem de gün içinde birkaç kez buruna çekip sümkürmek:) Mümkünse özellikle gece yatmadan.

Hasta olmayı beklemeden kontrollerimizi yaptırmaya çalışalım. Uzun süreli şikayetlerimizde daha fazla gecikmeden aile hekimimize danışalım.

Sizler neler eklersiniz?

Kaynaklar:

*: Aile Hekimliği Uygulamasında Önerilen Periyodik Sağlık Muayeneleri ve Tarama Testleri., T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, yayın no: 991, 2015.