Mülakata davet edilmek önemli bir başarı. Mülakatınızın iyi geçmesi dahası işi de almak istiyorsanız mülakata oldukça hazırlıklı gitmelisiniz.

Mülakata hazırlık sürecini anlatan yazım için tıklayabilirsiniz. Bu yazıda sorular ve akılcı cevaplar üstüne yoğunlaşacağız.

İş veren tarafın mülakata oldukça iyi hazırlandığını düşünürsek çok iyi sorular sorarak, direkt veya dolaylı olarak sizden gerekli cevapları almaya çalışacaklar.

Genel giriş sorularından sonra işe yönelik bilgi ve tecrübelerinizi, öngörülerinizi ölçmek için işle alakalı teknik sorular soracaklardır. Her işin kendi doğasına göre bu sorular farklılıklar gösterecektir.

Bu yazıda teknik soruların dışında karşılaşabileceğiniz muhtemel sorular neler olabilir onları tartışalım.

Ama önce kapıdan içeri girelim, bizi nasıl bir ortam bekliyor, çizelim: Komisyonun üç veya beş kişiden oluştuğunu düşünelim. Bir masaya oturmuşlar sırtları duvara dönük, bizim için de karşılarında bir sandalye var, henüz boş, bizi bekliyor. Masada belki bir bardak su, bir not defteri, kalem.

İçeri girdik. Gülümsediniz, selamlaştınız, kendinizi tanıttınız. “Buyurun, lütfen oturun.” dediler ve artık masadasınız.

Komisyondan ufak bir açılış beklersiniz. Biraz ortamı ısıtacak bir sohbet, sizin de heyecanınızı alacak genel birkaç soru olabilir. Komisyon, kurumu ve işi anlatan kısa bir tanıtım da yapabilir. Daha sonra “Hazırsanız mülakat sorularına geçelim.” derler.  Böylece mülakat başlamış olur.

İşte muhtemel sorular:

1. Kısaca kendinizden bahseder misiniz? En rahatlatıcı giriş sorularından birisidir. Sizin de en rahat cevap vereceğiniz soru olması sebebi ile havayı ısıtır, sizi de rahatlatır. Bu soruyu cevaplarken hakkınızda bilmelerini istediğiniz, gözden kaçırmalarını istemeyeceğiniz hususları çok iyi toparlayarak birkaç dakikada sunmaya çalışabilirsiniz.
2. Neden bu işte çalışmayı düşünüyorsunuz? Bu işe başvurmakta sizi ne motive etti?
   1. İşi ne derece istediğinizi, bu işin sizin için önemini anlatabilmelisiniz. Öylesine başvurduğunuz bir iş mi, değilse sizin için ne derece önemli onları ikna edin.
   2. Özellikle daha önceki iş tecrübeniz farklı bir alandaysa, sektördeyse başvurduğunuz işi neden tercih etmeyi düşündüğünüzü öğrenmek isteyeceklerdir. Neden bu değişikliği düşünüyorsunuz? Farkında mısınız bunun bir sektör değişikliği olduğunun?
3. Sizce neden bu işe uygun bir adaysınız? Neden sizi  tercih etmeliyiz? Aslında onlar sormasa bile mülakatınızda bu soruyu muhakkak cevaplandırmalısınız. Neden siz? Sizi diğerlerinden ayıran özelliğiniz ne olabilir? Bu iş için özellikle sizi iyi bir aday yapan özellikleriniz neler? Bu soruya iyi hazırlık yapmalısınız. Sizin önceki iş tecrübeniz, bugüne kadar edindiğiniz yetkinlikler bu işte size nasıl yardımcı olacaktır?
4. Sizce bu işi yaparken karşılaşabileceğiniz en büyük zorluk ne olacaktır? Bu işi yaparken arkadaşlarınızdan hangi konularda yardım isteyebilirsiniz? Bu soruyla işi ne kadar tanıdığınızı, anladığınızı ölçebilecektirler. Ayrıca eğer tecrübeliyseniz daha önceki deneyimlerinizden faydalanarak hangi aşamaların, süreçlerin özellikle zorlu olabileceğini anlatabilirsiniz. Böylelikle konuya, işe hakim olduğunuzu gösterebilirsiniz. Bu soruya “her şey çok kolay, hiçbir konuda zorlanmam” derseniz belki ayaklarınızın yere sağlam basmadığını, işin önemini ve zorluğunu tam olarak kavrayamadığınızı düşündürtebilirsiniz. “Arkadaşlar sağ olsun, ben her şeyi tek başıma yapabilirim.” diye cevap vermek çok iyi bir takım oyuncusu olmadığınızı düşündürtebilir.
5. Direkt sizinle ilgili sorular sorabilirler. Kim olduğunuz, başarılarınız, eksiklikleriniz, hikayenize dair sorular gelebilir:
   1. Şimdiye kadarki en önemli başarınız neydi?
   2. Şimdiye kadarki en büyük hayal kırıklığınız/ başarısızlığınız neydi?
   3. En güçlü yanınız nedir? Bu yönünüz hayatta size neler katmaktadır?
   4. En zayıf yanınız nedir? Değiştirmek istediğiniz özelliğiniz hangisidir? Değiştirmek istediğiniz özelliğiniz hayatta sizi zorluyorsa buna örnek verebilir misiniz? 
      Hepimizin muhakkak güçlenmesi gereken yönleri vardır. Bu soruyu yanıtlarken biraz stratejik olabilirsiniz. Eğer zayıf noktalarınızın, geliştirebileceğiniz özelliklerinizin ne olduğunun farkındaysanız bunların üstüne nasıl çalıştığınızı, ilerlemenizi anlatabilirsiniz. Çok kritik zayıflıklar olmaması ve mümkünse çözmüş olduğunuz geçmişteki zayıf noktalarınızdan bahsedebilirsiniz.
6. İşin süreçlerine veya alacağınız sorumluluklara ne kadar hakimsiniz anlayabilmek veya önceki işlerinizde bu süreçleri nasıl yönetiyordunuz öğrenebilmek için sorular sorabilirler:
   1. Bu süreçlerde karşılaştığınız en büyük sorun neydi ve bunu nasıl çözdünüz diye sorabilirler. Genelde gerçek deneyimler veya varsayımların üstünden giderek,  “… olsaydı, bu durumda ne yapardınız? Sorunu nasıl çözerdiniz?” şeklinde sorular sorabilirler.
   2. Sunduğunuz bir teklife üstünüz onay vermeseydi ne yapardınız?
   3. Sunduğunuz fikirle ilgili olarak takımınızın bazı çekinceleri var, bu durumda nasıl bir yöntem izlersiniz?  gibi sorular gelebilir. Günümüz mülakatlarında direkt bilgi sorularından ziyade bunlar gibi davranışsal sorular tercih edilebiliyor.
7. Herhangi bir konuya yaklaşımınızı, genel tutumunuzu anlamaya çalışabilirler. Örneğin bir iş ortamında oluşabilecek sıradan durumlarda nasıl davranacağınızı veya önceden bu durumlarda nasıl davranmış olduğunuzu sorabilirler:
   1. İş yerinde bir proje üstünde çalışırken takımdaki arkadaşınızla anlaşmazlığa düştünüz, bunu nasıl çözersiniz? Nasıl çözmüştünüz?
   2. İş yerinizde pek iyi anlaşamadığınız birisi var. Soğuk, asık suratlı. Bu kişiyi her gün görüyorsunuz. Bazı işlerde onunla çalışmanız gerekiyor. İş ortamında böyle bir kişi ile nasıl çalışırsınız? Bu durum çalışmalarınızı nasıl etkiler?
   3. Zorluklarla nasıl başa çıkarsınız?
   4. Yapacağınız işleri nasıl sıraya koyarsınız?
8. İş yerinin kültürü ve değerleri ile sizin bakış açınız, değerleriniz ne derece uyum içinde bunu anlayabilmek için genel kavramlarla ilgili sorular sorabilirler.
   1. Liderlik sizin için ne demek? Liderlik tanımınız nedir? Sizce iyi bir liderin özellikleri nelerdir?
   2. Başarı ne demek?
   3. İyi bir takımın özellikleri nelerdir? 
9. Sizin bize sormak istediğiniz bir soru var mıydı? Bu soru oldukça önemli bir soru.
   1. Soracağınız soru kendinizle ilgili önemli ipuçları verecektir. Ne kadar dikkatli, ne kadar istekli olduğunuzu, ne denli iyi hazırlık yapmış olduğunuzu gösterecektir.
   2. Genel prensip olarak, yeterince iyi araştırma yaptığınız takdirde yanıtını bulabileceğiniz bir soruyu komisyona sormayın.
   3. Sorunuz daha çok işin kendisi veya kurumla ilgili olabilir.
   4. Sosyal haklarınızla (yemek, servis, izin…) ve ücretle ilgili sizi bilgilendirmelerini bekleyin. Ama eğer bu konularda sizi bilgilendirmedilerse bu süreçte bunlarla ilgili soru sormayın. Eğer mülakatınız olumlu olursa size teklifleriyle geleceklerdir. Bu kısmlar tekliflerinde yer alacaktır. Mülakat sonrasında bu konularla ilgili daha detaylı görüşüp, pazarlık yapabilirsiniz.
   5. Eğer iyi bir soru hazırlayamadıysanız veya mülakat esnasında hazırladığınız soru için çoktan cevap aldıysanız bu soruya şöyle cevap verebilirsiniz: Bu işe ne kadar ilgi duyduğunuzdan, kurumun/işin sizin için öneminden, sizin bu iş özelinde öne çıkan ve sizi diğerlerinden ayıran özelliklerinizden birkaç cümle ile bahsederek size tanıdıkları bu mülakat fırsatı için teşekkür edebilirsiniz.

Soruları cevaplarken genel prensibiniz:

• Evet, hayır gibi kısa cevaplar vermeyin. Açıklamalarınızda giriş, gelişme ve sonuç bölümleri olsun. Ayrıca açıklamalarınızı örneklerle zenginleştirmeye çalışın.
• Eğer sordukları soruya verebileceğiniz iyi bir cevabınız yoksa, bilmediğiniz bir konu ise bu soruya daha sonra dönmek istediğinizi belirtebilirsiniz. Biraz düşünme süresi kazanabilirsiniz. Veya bu kısımla ilgili detaylı bir bilginiz olmadığını söyleyebilirsiniz.

Mülakat soruları için sizin de verebileceğiniz örnekler, paylaşabileceğiniz deneyimler varsa duymayı çok isterim.

Dahası sormak istediğiniz bir şey varsa kulaklarımı dört açıyorum!